ΓΡΑΦΕΙ Η

Άσπα Πασιάτα

Μαθήτρια της Γ' Γυμνασίου του Κολεγίου "ΔΕΛΑΣΑΛ"

ΦΕΤΟΣ ΣΥΜΠΛΗΡΩΝΟΝΤΑΙ ΔΥΟ ΑΙΩΝΕΣ από το 1821, τη χρονιά ορόσημο για την ιδρυτική πράξη της σύγχρονης Ελλάδας αλλά και της σύγχρονης κρατικής ελληνικής οντότητας, της οποίας η επίσημη κήρυξη έλαβε χώρα λίγα χρόνια αργότερα. Ως Ελληνική Επανάσταση ή Επανάσταση του 1821 ονομάζουμε την ένοπλη εξέγερση των επαναστατημένων Ελλήνων εναντίον του οθωμανικού στρατού, με σκοπό την αποτίναξη της μακραίωνης κυριαρχίας της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και τη δημιουργία του πρώτου ανεξάρτητου ελληνικού κράτους. Είναι ευρέως αποδεκτό πως η ευόδωση της Ελληνικής Επανάστασης του 1821 υπήρξε ένα γεγονός πολύ σημαντικό για τη διαμόρφωση της σύγχρονης ευρωπαϊκής ιστορίας. Η επιτυχία της, κόντρα σε όλες τις αντιξοότητες και ιδίως στο αρνητικό πολιτικό κλίμα της εποχής, αποτέλεσε την κινητήριο δύναμη για τις επόμενες γενεές, προκειμένου να προβούν σε διαδοχικές απελευθερωτικές εξορμήσεις και να επιτύχουν την αρχική διεύρυνση και τον τελικό τριπλασιασμό της ελληνικής επικράτειας. Στην Επανάσταση του 1821 βασίστηκε και το εθνικό όραμα της «Μεγάλης Ιδέας», του δόγματος, δηλαδή, της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής περί της απελευθέρωσης όλων των ελληνικών περιοχών, εγχείρημα που παρ’ όλη την αρχικά φαινομενική επιτυχία, σφραγίστηκε με τη Μικρασιατική Καταστροφή.

Το ελληνικό εθνικό κίνημα ήταν «επανάσταση», καθώς αποσκοπούσε όχι μόνο στην απελευθέρωση του έθνους και στη δημιουργία ανεξάρτητου κράτους με εθνικά χαρακτηριστικά, αλλά ταυτόχρονα στη συγκρότηση μιας νέου τύπου δημοκρατικής πολιτείας, πιο αντιπροσωπευτικής και ευνομούμενης, σύμφωνα με τις επιταγές και την πνευματική και πολιτική επίδραση του Γαλλικού Διαφωτισμού. Για τον λόγο αυτόν, βασικές επιδιώξεις της Ελληνικής Επανάστασης αποτέλεσαν: α) η προβολή των επαναστατημένων Ελλήνων ως απογόνων, συνεχιστών και κληρονόμων των αρχαίων Ελλήνων, β) η ταύτιση των Ελλήνων με τους άλλους ευρωπαϊκούς λαούς και η διάκρισή τους από τους Οθωμανούς, γ) η αποτίναξη του παράνομου και μακραίωνου τουρκικού ζυγού και η καταγγελία της εξουσίας του Οθωμανού Σουλτάνου και δ) η κατοχύρωση του δικαιώματος των Ελλήνων να απελευθερωθούν από την οθωμανική σκλαβιά και να ιδρύσουν ανεξάρτητο και ευνομούμενο κράτος στη βάση των αρχών της εθνικής αυτοδιάθεσης και της λαϊκής κυριαρχίας.

Η Επανάσταση του 1821 αποτέλεσε την πρώτη επιτυχημένη επανάσταση του 19^ου αιώνα και ανέτρεψε τη συμφωνία της Βιέννης του 1815, πλήττοντας ευθέως την παραπαίουσα Οθωμανική Αυτοκρατορία. Επίσης, η Επανάσταση των Ελλήνων του 1821 εισήγαγε εθνικά και ιστορικά στοιχεία, με αποτέλεσμα να διασπαστεί η έως τότε αποκαλούμενη «ορθόδοξη κοινότητα των Βαλκανίων» και, τέλος, αποτέλεσε την απαρχή της επαναχάραξης των ευρωπαϊκών συνόρων, του τέλους των Αυτοκρατοριών και της ίδρυσης των σύγχρονων εθνών – κρατών, γεγονότα που θα ολοκληρωθούν έναν αιώνα αργότερα με τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Η Ελληνική Επανάσταση υπήρξε το πρώτο επιτυχημένο εθνικοαπελευθερωτικό κίνημα – μετά τις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής – που μετουσίωσε την έννοια του έθνους-κράτους και τις επόμενες δεκαετίες αποτέλεσε τον κανόνα σε όλη την Ευρώπη. Στηριζόμενα στην ίδια πετυχημένη διαδικασία, δημιουργήθηκαν πολλά σύγχρονα ευρωπαϊκά κράτη, όπως το Βέλγιο το 1831, η Γερμανία και η Ιταλία το 1871, η Σερβία, η Ρουμανία και το Μαυροβούνιο το 1878 και η Βουλγαρία το 1908.

Ο Αγώνας του 1821 είχε ως κύρια αποστολή τη δίκαιη αποκατάσταση του παμπάλαιου ελληνικού έθνους, γι’ αυτό πολλές φορές, όταν αναφερόμαστε σ’ αυτόν, συναντάμε τους όρους: «αναβίωση», «παλιγγενεσία» ή ακόμα και «ανάσταση» του αρχαίου ελληνικού πολιτισμού. Κατάφερε γρήγορα να ξεφύγει από τα στενά τοπικά όρια των Βαλκανίων, προκαλώντας το διεθνές κίνημα του Φιλελληνισμού, που με τη σειρά του επέδρασε στη μετατόπιση της έως τότε ακολουθούμενης πολιτικής της ευρωπαϊκής διπλωματίας. Ως μεγαλύτερη συνέπεια σε ευρωπαϊκό επίπεδο μπορούμε να προβάλλουμε το ισχυρό πλήγμα που επέφερε στο καθεστώς της Ιεράς Συμμαχίας, η οποία στο συνέδριο του Λάιμπαχ κήρυξε ουδετερότητα απέναντι στην ελληνική εξέγερση, ενώ και σ’ όλες τις άλλες επαναστατικές κινήσεις πήρε σαφή καταδικαστική θέση, φθάνοντας στο σημείο να στείλει στρατεύματα για να τις καταπνίξει. Στον χώρο των Βαλκανίων, η επιτυχημένη ελληνική εξέγερση και η ίδρυση του νέου ανεξάρτητου ελληνικού κράτους ενέτεινε την άνοδο των τάσεων ανεξαρτητοποίησης όλων των υπόλοιπων βαλκανικών λαών. Τέλος, αναφορικά με τις επιπτώσεις που προκάλεσε η δημιουργία του ελληνικού ανεξάρτητου κράτους στην Οθωμανική Αυτοκρατορία, μπορούμε να αναφέρουμε ως πιο σημαντική τον «εξαναγκασμό» των τελευταίων Οθωμανών Σουλτάνων να προβούν σε θρησκευτικές και διοικητικές – οικονομικές μεταρρυθμίσεις, προκειμένου να συγκρατήσουν τη συνοχή της καταρρέουσας Αυτοκρατορίας, παραχωρώντας προνόμια σε όλες τις υποτελείς πληθυσμιακές ομάδες, ανεξάρτητα με τη θρησκεία και την εθνική τους ταυτότητα.

Tο ελληνικό έθνος σήκωσε το ανάστημα του σε μία Αυτοκρατορία και την πολέμησε χωρίς οργανωμένο στρατό και πέτυχε την εθνική ανεξαρτησία του, στηριζόμενο κυρίως στις πολιτιστικές και πνευματικές του δυνάμεις, καθώς στην πορεία των αιώνων συνέχισε να δημιουργεί πολιτισμό και να επιδεικνύει μία αδιάλειπτη πολιτική ωριμότητα σε σύγκριση με άλλα υπόδουλα έθνη. Οι Έλληνες της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας κατάφεραν, και κάτω από τις αντίξοες συνθήκες της υποδούλωσης, να διατηρήσουν τη γλώσσα, τη θρησκεία και τα ξεχωριστά πολιτιστικά τους στοιχεία και ταυτόχρονα να αποκτήσουν οικονομικό – επιχειρηματικό πλούτο, καθώς κατείχαν στα χέρια τους το εμπόριο και την ναυτιλία, ενώ η συλλογική τους οργάνωση και η ενασχόληση με τα κοινά έδωσε θαυμαστά αποτελέσματα, με κυριότερο παράδειγμα το κοινό των Αμπελακίων. Η μακραίωνη ελληνική δημοκρατική παράδοση βρήκε με τη σειρά της ως συνέχεια το Σύνταγμα του Ρήγα αλλά και τα πρώτα Επαναστατικά Συντάγματα, τα οποία ενσωμάτωναν ακόμη και τους άκληρους πολίτες στο σώμα των πολιτών με πλήρη δικαιώματα.

Από όλα τα παραπάνω αποδεικνύεται πως η Επανάσταση του 1821 αποτελεί ένα γεγονός πολύ μεγάλης σημασίας, όχι μόνο για τους Έλληνες αλλά για όλα τα έθνη, καθώς επέδρασε καταλυτικά στην ουσιαστική κατάργηση των πολυεθνικών Αυτοκρατοριών και στην εδραίωση του μοντέλου της αυτοδιάθεσης των εθνών–κρατών.

ΠΑΡΑΠΟΜΠΕΣ - ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

1) https://neoskosmos.com/ti-giortazoume-i-simasia-tis-ellinikis-epanastasis-gia-to-ethnos-kai-ton-kosmo

2) https://el.wikipedia.org/wiki/1821

3) https://www.kathimerini.gr/society/o-eortasmos-ton-diakosion-chronon-apo-tin-elliniki-epanastasi-i-simasia-tis-ethnikis-aytognosias

4) http://ebooks.edu.gr/ebooks/Istoria_G-Lykeiou

5) https://geopolitics.iisca.eu/

6) https://www.foreignaffairs.gr/articles/70241/ioannis-kotoylas/i-geopolitiki-simasia-toy-1821?page=2

7) www.lifo.gr