ΓΡΑΦΕΙ Ο

ΜΙΧΑΛΗΣ ΓΕΡΑΝΗΣ

Πρόεδρος ΦΟΔΣΑ Κεντρικής Μακεδονίας

Πρόεδρος ΔΣ Δήμου Πυλαίας Χορτιάτη

Όταν μιλάμε για κυκλική οικονομία - αυτό δεν αφορά μόνο τις ροές υλικών αλλά και τις ροές της ενέργειας. Ιδιαίτερα σήμερα, με όσα γίνονται στον πόλεμο στην Ουκρανία και τις εξωφρενικές τιμές της ενέργειας, γίνεται ξεκάθαρο ότι κάθε χώρα είναι αναγκασμένη να εξαντλήσει τις δυνατότητες εξοικονόμησης αλλά και τις δυνατότητες αξιοποίησης υφιστάμενων ενεργειακών πόρων.

Στον πυρήνα της στροφής προς την κυκλική οικονομία βρίσκεται η αύξηση της αποδοτικότητας των πόρων, δηλαδή ο εντοπισμός νέων ευκαιριών και δυνατοτήτων για παραγωγή προστιθέμενης αξίας από υλικά και προϊόντα που έτσι και αλλιώς έχουν παραχθεί και ολοκληρώνουν τον κύκλο ζωής τους. Γνωρίζουμε όλοι ότι ένα μεγάλο μέρος των ρευμάτων που συνιστούν τα στερεά απόβλητα δεν είναι δυνατό να ανακυκλωθεί.

• Άλλα, δεν είναι τεχνολογικά εφικτό να ανακυκλωθούν, όπως π.χ. τα προϊόντα με PVC και οι συσκευασίες πολυστυρενίου.

• Άλλα, δεν είναι οικονομικά εφικτό να ανακυκλωθούν, όπως π.χ. πολλά πλαστικά παιχνίδια.

• Άλλα, δεν είναι περιβαλλοντικά σκόπιμο να ανακυκλωθούν, όπως π.χ. λερωμένα χαρτιά και χαρτόνια, φθαρμένα δέρματα και χρησιμοποιημένα κουτιά από συσκευασίες τροφίμων.

Η ενεργειακή αξιοποίηση ρευμάτων, όπως τα παραπάνω, προσθέτει άλλο ένα στάδιο άντλησης ενεργειακών πόρων από υλικά που σε άλλη περίπτωση θα βρεθούν στις χωματερές και θα πάνε απολύτως χαμένα.

Τι μάθαμε από την περίοδο της πανδημίας; Τι μάθαμε από τα μνημόνια; Τι μαθαίνουμε από τον πόλεμο της Ουκρανίας; Μαθαίνουμε με τον σκληρό τρόπο ότι κάθε χώρα, κάθε περιφέρεια, οφείλει να αυξήσει την αυτάρκεια και την ανθεκτικότητά της. Η ενεργειακή αξιοποίηση υπολειμμάτων και υλικών που δεν ανακυκλώνονται είναι στοιχείο ενίσχυσης της αυτάρκειας και της ανθεκτικότητας των επωφελούμενων περιοχών. Για να το θέσω αλλιώς: από την πρότασή μας «Εγνατία Διαχείριση Αποβλήτων» μπορούν να παραχθούν 30 MW ενέργειας ικανά να καλύψουν τις ανάγκες 70-80.000 χιλιάδων νοικοκυριών. Υπάρχει έστω ένας άνθρωπος που στις σημερινές συνθήκες μπορεί να πει «δεν πειράζει, τι να την κάνουμε αυτή την ενέργεια, ας τα θάψουμε καλύτερα»;

Ένα ειδικό θέμα είναι αυτό των πλαστικών. Μιλάνε σε όλο τον κόσμο για το τεράστιο πρόβλημα της ρύπανσης της θάλασσας από τα πλαστικά. 10-12 εκατομμύρια τόνοι πλαστικά καταλήγουν κάθε χρόνο στη θάλασσα και στα ποτάμια, δημιουργώντας τεράστιο πρόβλημα στη θαλάσσια ζωή και τις παράκτιες κοινότητες. Γιατί γίνεται αυτό; Πρώτον, διότι σε πολλές χώρες απουσιάζουν υποδομές ανακύκλωσης. Μια καλύτερη ματιά στα στοιχεία δείχνει όμως σημαντικές διαρροές και από χώρες με αναπτυγμένα συστήματα – και σε αυτή την περίπτωση τα πλαστικά που οδηγούνται στους ωκεανούς είναι ακριβώς αυτές οι κατηγορίες που δε μπορούν να ανακυκλωθούν. Αυτά τα πλαστικά οδηγούνται τελικά προς ταφή και είτε από τις διαδικασίες συλλογής μεταφοράς, είτε από τους χώρους ταφής, με ισχυρούς ανέμους ή δυνατές βροχές τα στέλνουν στη θάλασσα και τα ποτάμια.

Διότι η αλήθεια είναι ότι ένα ποσοστό της τάξης τουλάχιστον του 40% από τα πλαστικά των αποβλήτων δεν γίνεται να ανακυκλωθούν. Αν δε θέλουμε αυτά τα πλαστικά να καταλήγουν στο θαλάσσιο περιβάλλον πρέπει να μην οδηγούνται προς ταφή – και εφόσον ως πλαστικά έχουν υψηλό ενεργειακό περιεχόμενο, η μόνη ενδεδειγμένη λύση, όπως και σε όλη την ΕΕ, είναι αυτά να οδηγηθούν προς ενεργειακή αξιοποίηση. Το παράδειγμα της περιόδου της πανδημίας είναι χαρακτηριστικό: ενώ εμείς γεμίζουμε τους ΧΥΤΑ και στέλνουμε στα ΚΔΑΥ μάσκες, γάντια και προστατευτικό εξοπλισμό που φέρει υγειονομικούς κινδύνους και σε καμία περίπτωση δεν ανακυκλώνεται, στο Παρίσι και στις Βρυξέλλες αυτό το υγειονομικά επικίνδυνο ρεύμα απλώς καίγεται στις μονάδες ενεργειακής αξιοποίησης. Εμείς είναι θέμα χρόνου να το βρούμε στις θάλασσες και τα ποτάμια, ενώ αυτοί θα έχουν εγκλωβίσει όλους τους ρύπους στις στάχτες που και αυτές θα αξιοποιηθούν για οδοποιία.

Η νοοτροπία μας ανάγκασε ως χώρα να παίρνουμε πάντα ημίμετρα με αποτέλεσμα να έχουμε φτάσει στις μέρες μας διαιωνίζοντας και διογκώνοντας το πρόβλημα αντί να το έχουμε λύση οριστικά. Η «Εγνατία Διαχείρισης Απορριμμάτων» είναι μια ιδέα που πρακτικά φέρνει στην πατρίδα μας την ενεργειακή αξιοποίηση των υπολειμμάτων. Μια ιδέα που έπαψε πια να κοιτά τα απορρίμματα ως κάτι που πρέπει να το θάψουμε, αλλά να τα αντιμετωπίζει ως πρώτη ύλη που στο πλαίσιο της κυκλικής οικονομίας μπορούμε να τα αξιοποιήσουμε κατάλληλα. Με αυτό τον τρόπο, λοιπόν, θα πετύχουμε και τον ουσιαστικό στόχο μας που είναι πλέον η οριστική λύση στα προβλήματα Διαχείρισης των Αστικών Απορριμμάτων (αλλά και στην υποχρέωση μας, τον αναμφίβολα σημαντικό στόχο που έχει θέσει η Ευρωπαϊκή Ένωση για το 10% της ταφής – σας υπενθυμίζω πως μέχρι πριν λίγο καιρό, το 2018, η ταφή στην χώρα μας ήταν πάνω του 80%).

Η «Εγνατία διαχείριση απορριμμάτων» δίνει την οριστική λύση στο θέμα της διαχείρισης αυτών, αλλά συμβάλλει από την μεριά της και στην μετά λιγνίτη εποχή για την πατρίδα μας ως προς την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας.

Αν όλα αυτά ενταχθούν και στο πλαίσιο ενός πάρκου κυκλικής οικονομίας (ενός εργαλείου που στόχο έχει να συμβάλει στην γενικότερη ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας), η ενεργειακή αξιοποίηση είναι μία άκρως απαραίτητη και αναγκαία δράση με στόχο την ανάκτηση των δευτερογενών πρώτων υλών στο πλαίσιο μιας στρατηγικής ανάπτυξης «οικοσυστήματος» περιβαλλοντικής βιομηχανίας και μεταποίησης.

Αν πραγματικά θέλουμε μια σύγχρονη ευρωπαϊκή κοινωνία που θα στρέφει τη ματιά της στην κυκλική οικονομία οφείλουμε να συνεργαστούμε, να αφήσουμε πίσω μας δεκαετίες περιβαλλοντικών εγκλημάτων και παραβάσεων και να κάνουμε την Ελλάδα πρότυπο επανάχρησης, ανακύκλωσης, επεξεργασίας και προστασίας των ελληνικών οικοσυστημάτων.